Mbulimi i akullit në Oqeanin Arktik ka rënë në nivelin e dytë më të ulët që nga fillimi i vëzhgimeve satelitore në vitin 1979, thanë të hënën shkencëtarët e qeverisë amerikane.
Deri në këtë muaj, vetëm një herë në 42 vitet e fundit kafka e ngrirë e Tokës ka mbuluar më pak se 4 milionë kilometra katrorë (1.5 milionë milje katrorë).
Arktiku mund të përjetojë verën e tij të parë pa akull që në vitin 2035, raportuan studiuesit muajin e kaluar në revistën Nature Climate Change.
Por e gjithë ajo shkrirje e borës dhe e akullit nuk e ngre drejtpërdrejt nivelin e detit, ashtu si shkrirja e kubeve të akullit nuk derdh një gotë ujë, gjë që shtron pyetjen e sikletshme: kujt i intereson?
Pa dyshim, ky është një lajm i keq për arinjtë polarë, të cilët, sipas një studimi të fundit, tashmë janë në rrugën e tyre drejt zhdukjes.
Po, kjo sigurisht do të thotë një transformim i thellë i ekosistemeve detare të rajonit, nga fitoplanktoni në balena.
Siç rezulton, ka disa arsye për t'u shqetësuar për efektet anësore të tkurrjes së akullit të detit Arktik.
Ndoshta ideja më themelore, thonë shkencëtarët, është se tkurrja e shtresave të akullit nuk është vetëm një simptomë e ngrohjes globale, por një forcë shtytëse pas saj.
"Heqja e akullit të detit ekspozon oqeanin e errët, i cili krijon një mekanizëm të fuqishëm reagimi," i tha AFP gjeofizikani Marco Tedesco i Institutit Tokësor të Universitetit të Kolumbisë.
Por kur sipërfaqja e pasqyrës u zëvendësua me ujë blu të errët, përthithej afërsisht e njëjta përqindje e energjisë termike të Tokës.
Këtu nuk po flasim për sipërfaqen e pullave: diferenca midis minimumit mesatar të shtresës së akullit nga viti 1979 në 1990 dhe pikës më të ulët të regjistruar sot është mbi 3 milionë kilometra katrorë – dyfishi i Francës, Gjermanisë dhe Spanjës së bashku.
Oqeanet tashmë po thithin 90 për qind të nxehtësisë së tepërt të prodhuar nga gazet serrë antropogjene, por kjo vjen me një kosto, duke përfshirë ndryshimet kimike, valët masive të të nxehtit detar dhe shkëmbinjtë nënujorë koralorë që vdesin.
Sistemi kompleks i klimës së Tokës përfshin rrymat e ndërlidhura të oqeanit të nxitura nga erërat, baticat dhe të ashtuquajturin qarkullim termohaline, vetë i nxitur nga ndryshimet në temperaturë ("ngrohtësi") dhe përqendrimi i kripës ("shëllirë").
Edhe ndryshimet e vogla në rripin transportues të oqeanit (i cili udhëton midis poleve dhe përfshin të tre oqeanet) mund të kenë efekte shkatërruese në klimë.
Për shembull, gati 13,000 vjet më parë, ndërsa Toka kaloi nga një epokë akullnajash në një periudhë ndërglaciale që lejoi që speciet tona të lulëzojnë, temperaturat globale ranë papritur disa gradë Celsius.
Dëshmitë gjeologjike sugjerojnë se një ngadalësim i qarkullimit termohaline i shkaktuar nga një fluks masiv dhe i shpejtë i ujërave të ëmbla të ftohtë nga Arktiku është pjesërisht fajtor.
"Uji i freskët nga shkrirja e akullit të detit dhe tokës në Grenlandë prish dhe dobëson Rrymën e Gjirit", pjesë e një rripi transportues që rrjedh në Oqeanin Atlantik, tha studiuesi Xavier Fettweiss nga Universiteti i Liezhit në Belgjikë.
"Kjo është arsyeja pse Evropa Perëndimore ka një klimë më të butë se Amerika e Veriut në të njëjtën gjerësi gjeografike."
Shtresa e madhe e akullit në tokë në Grenlandë humbi më shumë se 500 miliardë ton ujë të pastër vitin e kaluar, të gjithë të rrjedhur në det.
Sasia rekord është pjesërisht për shkak të rritjes së temperaturave, të cilat po rriten me dyfishin e ritmit në Arktik sesa pjesa tjetër e planetit.
"Disa studime kanë treguar se rritja e niveleve të larta të Arktikut të verës është pjesërisht për shkak të shtrirjes minimale të akullit të detit," tha Fetwiss për AFP.
Sipas një studimi të botuar në revistën Nature në korrik, trajektorja aktuale e ndryshimeve klimatike dhe fillimi i një vere pa akull, siç përcaktohet nga Paneli Ndërqeveritar i OKB-së për Ndryshimet Klimatike, është më pak se 1 milion kilometra katrorë.deri në fund të shekullit, arinjtë do të vdesin vërtet nga uria.
“Ngrohja globale e shkaktuar nga njeriu do të thotë që arinjtë polarë kanë gjithnjë e më pak akull deti gjatë verës”, tha për AFP autori kryesor i studimit Stephen Armstrup, shkencëtar kryesor në Polar Bears International.